«Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα»
Του Νώντα Τσίγκα
Χαρτοκόπτης, 29/10/2022
Το 1985 η ξαδέρφη μου Καντιφένια ηχογράφησε σε μια κασέτα 60 λεπτών τον παππού μας Αναστάσιο Ζαφειριάδη του Στεφάνου να αφηγείται τις αναμνήσεις του από τον ελληνοΐταλικό πόλεμο του 1940-41. Ήταν πέντε χρόνια πριν πεθάνει κι εγώ ήμουν τότε τεσσάρων.
Η θαυμάσια έκδοση των εκδόσεων Πατάκη (Οκτώβριος 2021) «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα», δημιουργία των εξαιρετικών Τάσου Ζαφειριάδη (κείμενα & επεξεργασία της απομαγνητοφωνημένης αφήγησης του παππού του και σχολιασμός) και του Θανάση Πέτρου (ομιλητική εικονογράφηση) είναι ό,τι πρέπει για τις μέρες αυτές. Το Πορεία προς το μέτωπο («Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα») του Ελύτη από το Άξιον Εστί, σελίδες από Το Πλατύ ποτάμι του Γιάννη Μπεράτη και ο Ουρανός του Τάκη Κανελλόπουλου μπορούν κάλλιστα να το συντροφέψουν αν έχετε τη τάση να «κλείνεστε» επετειακώς σε βιβλία και ταινίες.
Στρατιώτες που πάνε να συναντήσουν τον πόλεμο. Όμως μόνον ο θάνατος και η κακουχία της πορείας υπάρχουν. Ο πόλεμος θα αργήσει να συναντηθεί μαζί τους. Μια ηρωική και αντιηρωική μαζί ματιά του πολέμου του Σαράντα:
Αλλά κάτι που σας έλεγαν εδώ… Τότες δεν είχε τηλεόραση, είχε μόνον ραδιόφωνα ή εφημερίδες. Σας έλεγαν ότι ο Ελληνικός Στρατός εκεί, με τραγούδια, με χαρές, με αυτά, βαδίζει, καταλαμβάνει υψώματα, κάνει θαύματα, κάνει… Αυτά ήταν όλα παραμύθια. Να σας δίνουν κουράγιο, να σας εμψυχώνουν. Ο ελληνικός στρατός… αυτά που υπέφερε στην Αλβανία, δε θα μπορούσε να τα αντέξει κανένας. Να πολεμούν χωρίς μέσα, χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς πυροβόλα, χωρίς άρματα μάχης. Μόνο με ένα όπλο. Ψείρα. Ψείρα. Τα υπέφερε γιατί έπρεπε να υποφέρει, διότι οι Ιταλοί δεν είχαν δίκιο να καταλάβουν τότε την Ελλάδα.