Σκορποχώρι: Στα όρια του χιούμορ και της αυτοαναφορικότητας
Αλέξανδρος Μινωτάκης, smassingculture.gr, 11/4/2016
Συνεχίζουμε την παρουσίαση των 5 εκδόσεων που είναι υποψήφια για το βραβείο καλύτερου ελληνικού κόμικ. Περισσότερα στοιχεία για τα βραβεία αλλά και το Comicdom που έρχεται ΕΔΩ και ΕΔΩ.
Διαβάσαμε το Σκορποχώρι, με σκίτσα του Τάσου Ζαφειριάδη από τις εκδόσεις Ένατη Διάσταση. Πρόκειται για έκδοση που συγκεντρώνει όλα τα strip που έχει δημιουργήσει ο Τάσος Ζαφειριάδης (υπογράφοντας ως Τ.Ζ.) για το The Very Closed Circle (ΤVCC), ένα blogspot που συμμετέχουν πολλοί σχεδιαστές με παρεμφερή αισθητική. Στο τέλος του βιβλίου, θα βρείτε ένα παράρτημα με σκίτσα άλλων συμμετεχόντων όπως ο Tomek (τιμώμενος σχεδιαστής του φετινού Comicdom), ο Tasmar και άλλων. Όλα τα έργα αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας προσπάθειας μπορείτε να τα βρείτε ΕΔΩ.
Το Σκορποχώρι είναι πιστό στο όνομα του. Δεν υπάρχει καμία συνοχή στα πάνω από 100 strip του βιβλίου, πέρα από την προσήλωση στην αφηγηματική αρχή των τεσσάρων καρέ. Τα θέματα των σχεδίων ποικίλλουν από λογοπαίγνια, σουρεαλιστικά αστεία, εικονογράφηση στίχων, μέχρι στιγμές από τη ζωή του σχεδιαστή και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Κάποια από τα σκίτσα επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά με τυχαίο και ασύνδετο τρόπο, ενώ συνήθως δεν βρίσκονται καν σε διπλανές σελίδες, οδηγώντας σε ένα διαρκές πέρα δώθε του βιβλίου. Σχεδόν τα μισά σκίτσα συνοδεύονται από κάποιοι επεξηγηματικό κείμενο που τα επεξηγεί ενώ συχνά γίνονται αναφορές στη σχέση του σχεδιαστή με τους συναδέλφους του στο TVCC, σε συζητήσεις αλλά και (αθέλητες) λογοκλοπές μεταξύ τους.
Η αναρχία χαρακτηρίζει όλη την έκδοση και τις παραλλαγές των αστείων που χρησιμοποιεί, ώστε ακόμα και όταν νομίζεις ότι έχεις βρει ένα μοτίβο, κατευθείαν θα προκύψει κάτι καινούριο που θα εκπλήξει. Κάποια στοιχεία εμφανίζονται σχετικά συχνότερα (όπως η μανία του σχεδιαστή με τον ηθοποιό Peter Lorre) και υπάρχουν πολλές αναφορές στην ίδια τη διαδικασία σύλληψης και δημιουργίας ενός strip, στοιχείο που είναι πρωτότυπο και δίνει μία έξτρα διάσταση για όσους ενδιαφέρονται για τα κόμικ ως εκφραστικό μέσο. Σε γενικές γραμμές, το Σκορποχώρι έχει κάτι για τον καθένα. Είναι σχεδόν αδύνατο να το διαβάσετε χωρίς να γελάσετε πολλές φορές αλλά και να ξινίσετε με το «κρύο» χιούμορ άλλων σκίτσων, για τα οποία βέβαια έχει ήδη προειδοποιήσει ο δημιουργός εξ αρχής. Θα βρείτε μέσα αστεία για την ελληνική πραγματικότητα, τη σύγχρονη τέχνη αλλά και μία σειρά φόρων τιμής σε κλασικά κόμικς και δημιουργούς, όπως ο Τεν-Τεν, ο Σκρουτζ, ο Τσάρλι Μπράουν και άλλοι. Η ποικιλομορφία του ενισχύεται από το αφαιρετικό, ασπρόμαυρο σχέδιο που επιμένει αυστηρά στα 4 καρέ και προσφέρει την απαιτούμενη ευελιξία, δικαιώνοντας την άποψη (που παρουσιάζεται αναλυτικά σε ένα strip στη σελίδα 47,) ότι ο περιορισμός στη μορφή μπορεί να δώσει μεγάλο πλούτο στο περιεχόμενο.
Αν υπάρχει κάποιο ψεγάδι στο Σκορποχώρι, αυτό είναι η αυτό-αναφορικότητα του, που κάποιες φορές μπορεί να γίνει υπερβολική. Όπως ισχύει και με πολλά άλλα πράγματα με το πρόθεμα μετά-, το Σκορποχώρι φλερτάρει πολλές φορές να αποτελέσει ένα μετα-κόμικ, εγκλωβισμένο σε μία ατελείωτη λούπα κατά την οποία αντλεί νόημα μόνο από τον εαυτό του, ένα strip έχει ουσία μόνο ως αναφορά σε ένα προηγούμενο ή επόμενο και από στιγμές του σχεδιαστή, με τις οποίες δεν μπορεί πάντα να επικοινωνήσει ο αναγνώστης. Οι επεξηγηματικές υποσημειώσεις δεν βοηθάνε πάντα καθώς ισχύει ότι «αστείο που πρέπει να το εξηγήσεις, παύει να είναι αστείο». Αυτό που αρχικά φαίνεται ενδιαφέρον, η εσωτερική ματιά στον κόσμο των κόμικ, καταλήγει κουραστικό όταν συνδέεται με κάτι πολύ συγκεκριμένο, που είναι αμφίβολο αν μπορεί να το κατανοήσει κάποιος πέρα από άλλους δημιουργούς κόμικ.
Σε κάθε περίπτωση, παραμένει μία πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά που συμβάλλει σε έναν τομέα, στο χιουμοριστικό κόμικ, που συχνά φαίνεται να είναι κορεσμένος και συγκεντρώνει τους περισσότερους δημιουργούς στην Ελλάδα.